Elektrownia w Straszynie została uruchomiona w październiku 1910 roku jako pierwsza siłownia na rzece Raduni. Inwestycja powstała z inicjatywy Rady Powiatu Gdańsk Wyżyny w celu zapobiegania wiosennym powodziom, podczas których wody rzeki Raduni zagrażały terenom na przedpolu fortów gdańskich (rejon na południe od miasta wzdłuż Motławy). Zbiornik retencyjny w Straszynie miał ograniczyć spływ wód roztopowych i zatrzymać rumowisko wleczone przez wezbraną Radunię. Początkowo w elektrowni pracowały dwa hydrozespoły składające się z turbin Francisa o osi poziomej zamontowanych w kotłach stalowych i generatorów synchronicznych, jednakże w 1935 roku, ze względu na lepsze rozpoznanie możliwości energetycznych zlewni rzeki oraz szybko rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną, podjęto decyzję o dobudowie trzeciego hydrozespołu, o największej mocy i przepływie, składającego się z pionowej turbiny śmigłowej i bezpośrednio z nią sprzężonego generatora synchronicznego. Ta pierwsza i najbardziej znacząca modernizacja elektrowni była podyktowana również potrzebą przystosowania Straszyna do pracy zespołowej (szczytowej) w kaskadzie z powstałymi w latach dwudziestych siłowniami w Łapinie i Bielkowie, posiadającymi większy przepływ instalowany dla swoich turbin. Podczas wojny elektrownia pracowała. Tuż przed wyzwoleniem Niemcy uszkodzili budowle hydrotechniczne i wywieźli część wyposażenia, jednak dzięki pomocy miejscowej ludności udało się odzyskać urządzenia, a naprawa uszkodzeń została zakończona w połowie czerwca 1945 roku. Po raz pierwszy napięcie podano 19 czerwca 1945 roku do zasilania gdańskiej sieci tramwajowej, pomimo sporej wyrwy w koronie zapory - pozostałości po bombardowaniu lub próbie celowego wysadzenia zapory i obniżonego poziomu piętrzenia. W elektrowni do dziś pracują w pełni sprawne hydrozespoły, stanowiące pierwotne wyposażenie obiektu, a także pozostałe elementy infrastruktury technicznej zainstalowane w trakcie i tuż po zakończeniu budowy elektrowni.
Elektrownia pierwotnie została wyposażona w dwa hydrozespoły z turbinami Francisa zainstalowane w stalowych kotłach (tzw. turbiny kotłowe z napływem czołowym) o sumarycznym przepływie QΣ = 13,5 m3/s (H1 Q = 8 m3/s; H2 Q = 5,5 m3//s), pracujących pod spadem roboczym wynoszącym H = 13,7 m. W tym układzie elektrownia pracowała do roku 1935. Wówczas podjęto decyzję o rozbudowie obiektu. Inwestycję tą zakończono w roku 1937 trzeci hydrozespół instalując pionową turbinę śmigłową wraz z generatorem. W ten sposób zwiększono sumaryczny przepływ urządzeń wytwórczych do QΣ = 24 m3/s. W tej konfiguracji elektrownia pracuje do dnia dzisiejszego. Powierzchnia zlewni wynosi 727 km2 ze średnim przepływem wieloletnim Qsred. = 5,63 m3/s. Elektrownia większość czasu pracuje w trybie pracy szczytowej na potrzeby pokrycia zwiększonych obciążeń lokalnej sieci w okresie porannym i wieczornym.
Zbiornik elektrowni, zwany jeziorem Goszyńskim lub Straszyńskim w latach powojennych, aż do wczesnych lat 70-tych ub. wieku, był atrakcyjnym miejscem wypoczynkowo-rekreacyjnym dla okolicznej ludności i gdańszczan. Na jego brzegach rozlokowanych było pięć sezonowych ośrodków wypoczynkowych. Po wybudowaniu ujęcia wody pitnej dla Gdańska w 1983 roku został on objęty bezpośrednią strefą ochronną i został zamknięty dla turystyki i rekreacji.
Turbina | Generator | Regulator obrotów |
ilość turbin: 2 typ: Francisa czołowa kotłowa firma: Voith rok budowy: 1909 obroty/minutę: 375/300 układ konstrukcyjny: pozioma moc zainstalowana: 2,45 MW |
typ: synchroniczny firma: Siemens-Schuckert napięcie generatora: 8,3 kV napięcie wzbudzenia: 0,11 kV rok budowy: 1932/1910 obroty/minutę: 375/300 |
typ: elektrohydrauliczny rok budowy: 2012 |
Pozostałe parametry
Turbina | Generator | Regulator obrotów |
ilość turbin: 1 typ: turbina śmigłowa firma: Voith rok budowy: 1937 obroty/minutę: 428 układ konstrukcyjny: pionowa moc zainstalowana: 1,096 MW |
typ: synchroniczny firma: Siemens-Schuckert napięcie generatora: 3,15 kV napięcie wzbudzenia: 0,92 kV rok budowy: 1937 obroty/minutę: 428 |
typ: elektrohydrauliczny rok budowy: 2012 |