Elektrownia wodna Rakowiec położona jest w korycie rzeki Nogat w 24+000 km w miejscowości Malbork-Rakowiec i wchodzi w skład stopnia wodnego, administrowanego przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Wybudowano ją w latach 1934 – 1935. Stały poziom wód Nogatu zapewniają trzy stopnie wodne: „Michałowo\", „Rakowiec\" i „Szonowo\" o praktycznie identycznej konstrukcji, różniące się jedynie spadem. Elektrownia usytuowana jest pomiędzy stopniami wodnymi Szonowo (14 km powyżej elektrowni) i Michałowo (10 km poniżej elektrowni).
Pozwolenie dla Miasta Gdańska na eksploatację zostało wydane w 1938 roku przez Starostę w Nowym Dworze Gdańskim ponieważ miała ona pracować jako elektrownia miejska. W 1945 roku w czasie działań wojennych, podczas wycofywania się wojsk niemieckich z Malborka, elektrownia została unieruchomiona w wyniku mechanicznego uszkodzenia wału turbiny. Po przejęciu majątku elektrowni przez Zjednoczenie Energetyczne Okręgu Mazurskiego i naprawieniu uszkodzeń, elektrownię uruchomiono 22 lipca 1947 roku. Produkcja energii elektrycznej tej przepływowej elektrowni uzależniona jest od ilości wody wpływającej z Wisły do Nogatu. Maksymalny przepływ ustanowiony dla elektrowni wynosi 30 m3/s. Ilość wody kierowanej z Wisły do Nogatu regulowana jest na jazie w Białej Górze. Przy niskich stanach rzeki Wisły, Nogat zasilany jest z rzeki Liwa i kilku mniejszych dopływów, wówczas produkcja energii w elektrowni jest mocno ograniczona. Elektrownia wyposażona jest w hydrozespół złożony z pionowej turbiny Kaplana z lewarową komorą turbinową. Turbina sprzężona jest przekładnią zębatą wyprodukowaną w elbląskiej fabryce F. Schichau z generatorem synchronicznym firmy AEG. Znamionowy przełyk turbiny to 30 m3/s, zaś osiągalna moc wynosi 0,560 MW przy spadzie 2,45 m. Turbozespół nie posiada regulacji w postaci aparatu kierowniczego (regulacja tylko łopatami wirnika). Powoduje to, bardziej stromy kształt charakterystyki sprawności w funkcji obciążenia z wyraźnym maksimum w punkcie znamionowym. Generowana moc o napięciu 3 kV wyprowadzona jest poprzez transformator 3/15 kV znajdujący się na terenie stacji energetycznej 110/15 kV GPZ Rakowiec, w której usytuowane są również pozostałe urządzenia elektryczne i rozdzielcze elektrowni.
W 2002 roku z powodu złego stanu technicznego hydraulicznego regulatora obrotów, zainstalowano nową elektrohydrauliczną regulację, która umożliwiła automatyczną pracę hydrozespołu. Elektrownia wyposażona jest w system wizualizacji i zdalnej kontroli pracy. Pozwoliło to na ciągły monitoring pracy elektrowni nawet podczas nieobecności obsługi. Przy budowie w latach 30-tych stopnia wodnego w Rakowcu, podobnie jak w Szonowie i Michałowie nie zapomniano o migracji ryb, przy każdym jazie wybudowano zabezpieczoną przepławkę dla ryb.
Turbina | Generator | Regulator obrotów | Przekładnia |
ilość turbin: 1 typ: Kaplan z komorą lewarową firma: Voith rok budowy: 1934 obroty/minutę: 75 układ konstrukcyjny: pionowa moc zainstalowana: 540 kW |
typ: SS750/950 firma: AEG napięcie generatora: 3,15 kV napięcie wzbudzenia: 0,1 kV rok budowy: 1934 obroty/minutę: 750 |
typ: zębata firma: Schichau rok budowy: 1934 |
typ: elektrohydrauliczny rok budowy: 2002 |