Rościno

Moc zainstalowana: 600 kW
Rok budowy: 1935-1936

O obiekcie

Historia

Elektrownia wodna w miejscowości Rościno w powiecie białogardzkim na rzece Parsęcie została wybudowana w latach 1935-1936 według projektu inżyniera Arno Fischera. Wykorzystano oryginalny pomysł ukrycia całej siłowni elektrowni pod wodą. Była to pierwsza taka konstrukcja na świecie, gdzie widać było tylko wodę przelewającą się nad zaporą w kształcie sztolni, w  której znajdowały się hydrozespoły i napędy zamknięć hydrotechnicznych. Dwa hydrozespoły rurowe, klapę przelewową oraz upust denny dostarczyła firma Escher Wyss  z Ravensburga.  W 1945r na polecenie niemieckich władz elektrownię zalano. Po wojnie elektrownię odwodniono i próbowano uruchomić. Udało się to dopiero w 1948 r. po uzyskaniu dokumentacji od producenta. Jednak pojawiające się ponownie usterki techniczne  spowodowały zakończenie eksploatacji elektrowni w 1955 r. Zdemontowane  hydrozespoły i część innych urządzeń przekazano do Politechniki Gdańskiej. Utrzymywano tylko budowlę hydrotechniczną oraz przyległe brzegi.

W latach 1973-1975 elektrownia została zmodernizowana przez Zakład Energetyczny w Koszalinie. Zachowano  układ  hydrotechniczny  oraz  lokalizację  hydrozespołów. Wpasowano w istniejący układ przepływowy dwie prototypowe turbiny KAPLANA projektu prof. Krzyżanowskiego z Politechniki Gdańskiej.  Generatory zamontowano pod turbinami i napędzano paskami klinowymi. Moc zainstalowana wynosiła ok. 250 kW, a przełyk 6,3 m3/s. Zbudowano również przepławkę dla ryb. Zainstalowane hydrozespoły wykorzystywały jednak tylko w połowie potencjał stopnia wodnego. Średnia roczna produkcja wynosiła ok. 1000 MWh.

Ostatnią modernizację obiektu rozpoczęto w 2013 r. Realizację modernizacji powierzono inwestorowi zastępczemu, spółce ENERGA INVEST.  Generalnym Wykonawcą wybranym w przetargu została firma MC Construction Sp. z o.o. z Gdańska. Hydrozespoły dostarczyła  czeska firma MAVEL.

Zakres robót budowlanych obejmował prace niemal jak przy budowie nowej elektrowni.  Pozostawiono jedynie sztolnię i płytę wypadową. Dodatkowo przeprowadzono demontaże części istniejącej budowli hydrotechnicznej i wszystkich urządzeń.  Podczas budowy występowały okresowe ograniczenia prowadzenia prac związane z lęgiem ptaków i tarłem ryb, co zostało uwzględnione w przestrzeganym harmonogramie robót. Prace budowlane rozpoczęto we wrześniu 2013 r. od wykonania budowli tymczasowych tj. jazu iglicowego z progiem zwalniającym oraz grodzy na dolnej i górnej wodzie. Pozwoliło to na przepuszczenie wody Parsęty kanałem obiegowy oraz odwodnienie terenu budowy.

Po zakończeniu prac rozbiórkowych i demontaży przystąpiono do wykonywania fundamentów pod konstrukcję jazu, budynek elektrowni ze stanowiskami hydrozespołów oraz przepławkę. Przed ułożeniem konstrukcji dachu budynku elektrowni zamontowano turbiny. Równolegle wykonywano montaż urządzeń hydrotechnicznych, instalacje hydrauliczne i elektryczne. Zmodernizowano również rozdzielnie 15 KV zlokalizowaną w przyległym budynku. We wrześniu 2014 roku, po likwidacji budowli tymczasowych, uruchomiono przepławkę, w której od chwili otwarcia zauważono trocie płynące na tarło w górę Parsęty.

W czwartym kwartale 2014 r. dokonano rozruchu urządzeń, wykonano próby i przekazano elektrownię do eksploatacji.

Wybudowana  ze środków unijnych przepławka  typu Vertical-slot o długości 104 m posiada 29 komór o szerokości dna 1,9 - 2 m oraz stały przepływ wody 0,6 m3/s . Umożliwia ona migrację organizmów wzdłuż rzeki, głównie łososiowatych ryb wędrownych wchodzących z morza na tarło do rzek, takich jak troć i łosoć, ale również innych gatunków, np: certa, pstrąg, węgorz. Wyposażenie przepławki w specjalistyczny skaner pozwala śledzić ilość, wielkość i gatunki przepływających przez nią ryb. Po zakończeniu budowy  na przepławce zamontowany został dodatkowo system całodobowego monitoringu migracji ryb, który będzie prowadzony przez najbliższe 5 lat we współpracy z Politechniką Koszalińską. Celem monitoringu jest pozyskanie informacji na temat zachowań ryb migrujących, aby w pełni nadzorować funkcjonalność przepławki.

W sierpniu 2015 r. została zamontowana chwytakowa czyszczarka krat z układem transportu skratek na miejsce odkładcze, posiadająca możliwość pracy w automatyce.

Zdemontowane podczas prac rozbiórkowych hydrozespoły zostały odnowione i przekazane jako eksponaty. Można obejrzeć je w Karlińskim Ośrodku Kultury oraz w outdoorowym muzeum urządzeń hydrotechnicznych zorganizowanym na terenie Elektrowni Wodnej Straszyn.

Wynikiem modernizacji jest możliwość efektywnego i pełnego wykorzystania potencjału stopnia wodnego z poszanowaniem środowiska naturalnego. Nowe sprawniejsze o ok. 20% hydrozespoły pozwolą na zwiększenie produkcji energii z 1000 MWh do ok. 2600 MWh.  Automatyka pozwala na ograniczenie obsługi oraz zdalny nadzór nad pracą elektrowni. Rozwiązania zastosowane w Rościnie należą do nowoczesnych i zgodnych z aktualnymi standardami kierunków łagodzenia skutków przegradzania rzek dla potrzeb hydroenergetycznych. Modernizacja małej elektrowni wodnej w Rościnie to inwestycja w hydroenergetykę z poszanowaniem środowiska naturalnego.

Parametry techniczne

  • typ: elektrownia przepływowa bez możliwości retencji
  • pad nominalny 4,2 m
  • średni przepływ 11,5 m3/s
  • przełyk zainstalowany 16 m3/s
  • planowana produkcja roczna ok. 2600 MWh

Stopień wodny stanowią:

  • jaz wyposażony w dwie stalowe klapy przelewowe i upust denny
  • przepławka dla ryb o nominalnym przepływie  0,6 m3/s

Głównymi urządzeniami modernizowanej elektrowni są:

  • dwa rurowe turbozespoły typu KA1290K4 firmy MAVEL o mocy 300 kW każdy, przełyku 8 m3/s,  z przekładnią zębatą  i  generatorami  0,4 kV,
  • nastawnia ze sterownikiem nadrzędnym
  • rozdzielnia 15 kV
  • agregat awaryjny 17 KW

Zdjęcia

Rościno
pobierz

Zobacz pozostałe elektrownie tego typu